हाम्रोआवाजा न्युजडटकम- रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीबीचको महत्वपूर्ण बैठकपछि भारत र रुसबीच धेरै महत्वपूर्ण सम्झौताहरू भएका छन । विदेश मन्त्रालयले यी सम्झौताहरूको बारेमा महत्त्वपूर्ण जानकारी दियो।
रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको भ्रमणको बारेमा विदेश सचिव विक्रम मिश्रीले रणनीतिक साझेदारीको घोषणाको २५ औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा भएको यो भ्रमण वास्तवमै एकदमै विशेष भ्रमण भएको बताए।
भारत–रूसका प्रमुख सम्झौताहरू
१) भारत सरकार र रूसी संघ सरकारबीच एक राज्यका नागरिकहरूको अर्को राज्यको क्षेत्रमा अस्थायी श्रम गतिविधि सम्बन्धी सम्झौता।
२) अनियमित बसाइँसराइविरुद्ध लड्न सहयोग सम्बन्धी भारत सरकार र रूसी संघ सरकारबीचको सम्झौता।
३) स्वास्थ्य सेवा, चिकित्सा, शिक्षा र विज्ञानको क्षेत्रमा सहयोग सम्बन्धी भारतको स्वास्थ्य तथा परिवार कल्याण मन्त्रालय र रूसी संघको स्वास्थ्य मन्त्रालयबीचको सम्झौता।
४) स्वास्थ्य तथा परिवार कल्याण मन्त्रालयको भारतको खाद्य सुरक्षा तथा मानक प्राधिकरण र खाद्य सुरक्षाको क्षेत्रमा उपभोक्ता अधिकार संरक्षण तथा मानव कल्याणको पर्यवेक्षणका लागि संघीय सेवा (रूसी संघ) बीचको सम्झौता।
५) ध्रुवीय पानीमा सञ्चालन हुने जहाजहरूका लागि विशेषज्ञहरूको तालिमसम्बन्धी भारत गणराज्यको बन्दरगाह, ढुवानी तथा जलमार्ग मन्त्रालय र रूसी संघको यातायात मन्त्रालयबीचको समझदारी पत्र।
६) भारतको बन्दरगाह, ढुवानी तथा जलमार्ग मन्त्रालय र रूसी संघको समुद्री बोर्डबीचको समझदारी पत्र।
७) मेसर्स जेएससी उरालचेम र मेसर्स राष्ट्रियबीचको समझदारीपत्र केमिकल्स एण्ड फर्टिलाइजर्स लिमिटेड र नेशनल फर्टिलाइजर्स लिमिटेड र इन्डियन पोटास लिमिटेड।
८) भारत र रूसी संघबीच सामानको आवागमन र सवारी साधनको यातायात सम्बन्धी सम्बन्ध पूर्व आगमन जानकारीको आदानप्रदानमा सहयोगका लागि भारतीय गणतन्त्रको केन्द्रीय अप्रत्यक्ष कर तथा भन्सार बोर्ड र संघीय भन्सार सेवा (रूसी संघ)बीचको प्रोटोकल।
९) भारतको सञ्चार मन्त्रालयको हुलाक विभाग र जिएससी रूसी पोस्टबीचको द्विपक्षीय सम्झौता।
१०) पुणेको रक्षा उन्नत प्रविधि संस्थान र संघीय राज्य स्वायत्त उच्च शैक्षिक संस्था “नेशनल टम्स्क स्टेट युनिभर्सिटी“ टम्स्कबीचको वैज्ञानिक र शैक्षिक सहयोग सम्बन्धी समझदारी सम्बन्धी सम्झौता।
११) मुम्बई विश्वविद्यालय, लोमोनोसोभ मस्को स्टेट युनिभर्सिटी र रूसी प्रत्यक्ष लगानी कोषको संयुक्त स्टक कम्पनी व्यवस्थापन कम्पनी बीचको सहकार्य सम्बन्धी सम्झौता।
१२) प्रसार भारती, भारत र संयुक्त स्टक कम्पनी ज्ञ्ाजप्रोम–मिडिया होल्डिङ, रूसी संघ बीचको प्रसारणमा सहयोग र सहयोग सम्बन्धी समझदारी सम्बन्धी सम्झौता।
१३) प्रसार भारती, भारत र राष्ट्रिय मिडिया समूह, रूस बीचको प्रसारणमा सहयोग र सहयोग सम्बन्धी समझदारी प्रसार भारती, भारत र बिग एसिया मिडिया ग्रुप बीच प्रसारणमा सहयोग र सहकार्य सम्बन्धी सम्झौतापत्रमा परिशिष्ट।
१५) प्रसार भारती, भारत र एएनओ ‘टिभी–नोवोस्ती’ बीच प्रसारणमा सहयोग र सहकार्य सम्बन्धी सम्झौतापत्रमा परिशिष्ट।
१६) “टिभी ब्रिक्स“ संयुक्त स्टक कम्पनी र “प्रसार भारती (पीबी)“ बीचको सम्झौतापत्र।
शान्ति र क्षेत्रीय स्थिरतामा भारतको जोड
विदेश मन्त्रालयले दुई देशबीच भएको महत्वपूर्ण सम्झौताको बारेमा जानकारी दियो । विदेश सचिव विक्रम मिश्रीले भारत र रुसले मध्य पूर्व÷पश्चिम एसियामा शान्ति र स्थिरताप्रति आफ्नो प्रतिबद्धता दोहो¥याए र नागरिकहरूको सुरक्षा र अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको पालनाको लागि आह्वान गरे । उनीहरूले परिस्थितिलाई अझ बिग्रन सक्ने र क्षेत्रीय स्थिरतालाई जोखिममा पार्न सक्ने कार्यहरूबाट बच्नुपर्ने आवश्यकतामा पनि जोड दिए।
उनीहरूले इरान आणविक समस्यालाई वार्ताको माध्यमबाट समाधान गर्ने महत्त्वमा जोड दिए । उनीहरूले गाजाको मानवीय अवस्थाप्रति चिन्ता व्यक्त गरे र द्वन्द्वको अन्त्य, मानवीय सहयोग अनि दिगो शान्तिका लागि सबै पक्षहरूबीच भएका सम्झौता र समझदारीप्रति प्रतिबद्ध रहनुपर्ने महत्वमा जोड दिए।
विदेश सचिव विक्रम मिश्रीले दिए अन्य महत्वपूर्ण जानकारी
विदेश सचिव विक्रम मिश्रीले आजको छलफल भारत र युरेशियन आर्थिक संघबीच प्रस्तावित स्वतन्त्र व्यापार सम्झौतामा पनि केन्द्रित रहेको बताए, जसले व्यापार घाटालाई सम्बोधन गर्ने अपेक्षा गरिएको छ । दुवै पक्षले तोकिएको समयसीमाभित्रै प्रारम्भिक निष्कर्षमा पुग्न वार्तालाई तीव्र बनाउन सहमत भए । यस सम्झौताको सन्दर्भ सर्तहरू वास्तवमा केही हप्ताअघि परराष्ट्रमन्त्रीको मस्को भ्रमणको क्रममा अन्तिम रूप दीएको थियो र हस्ताक्षर गरिएको थियो।
हालको भ्रमणको क्रममा दुवै पक्षले द्विपक्षीय लगानी सन्धिमा वार्ता अगाडि बढाउने महत्वमा पनि जोड दिए, जसले दुवै दिशामा लगानीलाई बढावा दिनेछ । यसबाहेक अन्तर्राष्ट्रिय उत्तर–दक्षिण यातायात कोरिडोरहरूसहित कनेक्टिभिटी पहलहरूबारे छलफल गरिएको थियो । यी कोरिडोरहरूले आर्थिक सम्बन्धलाई बलियो बनाउने, ट्रान्जिट समय घटाउने र युरेसिया अनि बाहिर हाम्रो व्यापार पहुँच विस्तार गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।